Kod Adı: Kriptoloji
Bugünlerde Kod Adı: Kriptoloji bilimine ilgi duymaya başladım. Kriptoloji; şifreleme bilimine verilen addır. Kriptoloji biliminde şifreleme yapılırken sayılar, semboller ve harfler kullanılmaktadır. Corona virüs pandemisi ile birlikte, yazılım ve kodlama teknolojisinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gördük. Yarının dünyasının algoritma teknolojisi üzerine kurgulandığı artık tartışılmaz bir gerçek olmuştur.
Peki Kriptoloji nedir? Wikipedia kaynaklarına göre Kriptoloji:
“Kriptoloji, şifre bilimidir. Çeşitli iletilerin, yazıların belli bir sisteme göre şifrelenmesi, bu mesajların güvenlikli bir ortamda alıcıya iletilmesi ve iletilmiş mesajın deşifre edilmesidir.
Kriptografinin Türkçe adı şifre yazımıdır. Kriptografi Yunanca gizli anlamına gelen “kriptos” ve yazı anlamına gelen “graphi” dan türetilmiştir. Kriptoloji ise şifre bilimidir. Kriptografi bilgi güvenliği ile uğraşır, Kriptoanaliz güvenli bilginin kırılması başka bir deyişle kriptografinin tam karşıtıdır. Kriptoanalistler genelde şifre çözmeye dayalı çalışırlar. Kriptoloji bir matematik bilimidir ve genelde sayılar teorisi üstüne kuruludur.
İlk kriptolog, 4000 yıl önce yaşamış Mısırlı bir kâtiptir. O, efendisinin hayatını anlatırken hiyeroglifleri şifrelenmiş bir şekilde oluşturmuştu ve bazı hiyeroglifler daha önce hiç kullanılmamıştı.
Daha sonraları (MÖ 5. – 6. yüzyıl) askeri istihbaratta gizlilik gerekmesi nedeniyle, kriptografi askeri alana girdi. Askeri alandaki ilk kriptograflar Spartalılardır.
9. yüzyıl’da Kindî, kriptoloji biliminde uygulanan tek alfabeli yerine koyma şifreleme yöntemini geliştirerek frekans analizini bulan ilk kişi olmuştur. Kindî, kriptoloji biliminde Jul Sezar (MÖ 50) tarafından bulunan ve uygulanan tek alfabeli yerine koyma şifreleme yöntemini geliştirerek frekans analizini bulan ilk kişidir.
Kriptoloji = Kriptografi + Kriptanaliz. Kriptoloji bilimi kendi içerisinde iki farklı branşa ayrılır. Bunlar Kriptografi; şifreli yazı yazma ve Kriptanaliz; şifreleri çözme ya da analiz etmedir. Kriptoloji, çok eski ve renkli bir geçmişe sahiptir.
Tarihten günümüze kadar, bazı şifreleme teknikleri şunlardır:
- Sezar şifrelemesi
- Rotor makinesi (Enigma)
- Açık anahtarlı şifreleme
- Çırpı fonksiyonları
- Veri gizleme teknikleri
Günümüz teknolojisinin baş döndürücü hızı göz önüne alındığında, teknolojinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan güvenlik açığının da taşıdığı önem ortaya çıkmaktadır. Kriptoloji; askeri kurumlardan, kişiler arası veya özel devlet kurumları arasındaki iletişimlerden, sistemlerin oluşumunda ve işleyişindeki güvenlik boşluklarına kadar her türlü dalla alakalıdır.”
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) resmi YouTube kanalı tarafından, 08-14 Mart 2022 Bilim ve Teknoloji Haftası nedeniyle, “Kriptoloji Nedir?” videosu yayımlandı. Tübitak Bilgem Başuzmanı Dr. İsa Sertkaya, “Kriptoloji Nedir?” sorusuna bilimsel cevaplar vermektedir.
İşte o video:
Kriptoloji bilimine ilgi duyuyorsanız, 2014 yılında vizyona giren The Imitation Game sinema filmini mutlaka izlemenizi tavsiye ediyorum, bana göre kriptoloji bilimini en iyi anlatan sinema filmidir. Filmin senaryosu, Bilgisayar biliminin kurucusu sayılan Alan Turing’in gerçek hayat hikâyesinden esinlenerek yazılmıştır.
İşte o filmin fragmanı:
Kriptoloji bilimi ürününe en iyi örnek günümüzde kullanılan Kripto paralardır. Kripto paralar artık, ülke ekonomilerinin gerçeği haline gelmiştir. Dünya ülkelerinin tümü kendi mevzuatlarına uygun Dijital Para yasal düzenlemeleri yapmakta ve ekonomilerin vazgeçilmezi olan Kripto para borsaları ile ilgili yasal kanunlar çıkarmaktadırlar.
Algoritmalar artık hayatımızın her alanında karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde kullandığımız internet ve tüm sosyal medya uygulamaları algoritmalar tarafından yönetilmektedir. Kullanılan yapay zekâ algoritmaları o kadar gelişmiştir ki, algoritmalar artık insanların duygu ve düşüncelerine yön vermeye başlamıştır.
Teknolojinin hızlı gelişmesi ile birlikte Kriptoloji şifre bilimi, günümüzün ve geleceğin siber dünyasında önemli bir bilim dalı haline gelmiştir. Ülkeler siber güvenliği için Ar-Ge çalışmaları ve büyük yatırımlar yapmaya başlamışlardır. Ülke vatandaşlarının siber güvenliğini sağlamak için, yasal düzenlemeler çıkarıp bireyin siber güvenliğini güvence altına almaktadırlar.
Siz Kod Adı: Kriptoloji şifreleme bilimi hakkında ne düşünüyorsunuz? Kişisel siber güvenliğiniz için hangi önlemleri alıyorsunuz?
Ömer KÖSE
