Muhasebe ve Yapay Zekalı Dijital Dünya
Muhasebe ve Yapay Zekalı Dijital Dünya… Bizleri yetiştiren ve mesleki gelişimimizde önemli rol oynayan üstat ve değerli büyüklerimiz, geçmişte muhasebe kayıtlarının elle yazılan defterlere kayıt edildiğini ve hesaplama yapmak için facit makinelerinin kullanıldığını anlatırlardı. Muhasebe mesleğini icra ederken geçmişte yaşadıkları olumlu ve olumsuz anılarını dün gibi hatırlıyorum. Mesleki gelişimimde büyük emeği olan ve örnek aldığım Cengiz Tekin Bey’e selam olsun. Hatırlarım mesleğe ilk adım attığım yıllar, 2000’li yılların başları vergi beyannameleri elle doldurulur, ilgili vergi dairesine elden götürülür ve tahakkuk fişlerini kestirmek için beyanname verme sırasına girilirdi. Aynı durum ssk işçi bildirimleri içinde geçerliydi. Yoğun işlemli günlerde sıra kuyruğu uzayıp giderdi. Sıra kuyruğuna girmek istemeyen çalışanlar, el ile doldurdukları vergi beyannamelerini veya işçi bildirimlerini iadeli taahhütlü posta ile ilgili kuruma gönderirlerdi.
Turing testi nedir?
“Yapay zeka tarihine baktığımızda yapay zeka uzmanlarınca genel kabul görmüş “Turing testi” kavramı vardır. Turing testi, ilk olarak 1950 yılında Mind adlı felsefe dergisinde ünlü İngiliz matematikçi ve bilgisayar bilimcisi Alan Turing’in Computing Machinery and Intelligenc başlıklı ünlü makalesinde sözü edilen kavramdır. “Turing testinin amacı, bir makinenin düşünebildiğini söyleyebilmenin mantıksal olarak mümkün olup olmadığıdır. Turing testine göre makine, gönüllü bir insanla birlikte, sorgulayıcının görüş alanının dışında bir yere saklanır. Sorgulayıcı yalnız soru sormak suretiyle hangisinin insan hangisinin bilgisayar olduğunu saptamaya çalışır. Sorgulayıcının soruları ve daha önemlisi aldığı yanıtlar, tamamen ses gizlenerek, yani ya bir klavye sisteminde yazılarak veya bir ekranda gösterilerek verilir. Sorgulayıcıya bu soru-cevap oturumunda elde edilen bilgiler dışında her iki taraf hakkında hiçbir bilgi verilmez. Dizi halinde tekrarlanan testler sonucunda sorgulayıcı, tutarlı bir şekilde insanı saptayamadığı takdirde makine Turing testini geçmiş sayılır.” (Kaynak: Wikipedia)
Yirmibirinci yüzyılda yapay zeka ve dijital dünya teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte, muhasebe mesleğinde çalışanların çalışma şekilleri, teknolojinin etkisiyle elbette değişime uğramıştır. Gelişen teknoloji ile birlikte, muhasebe program ve yazılımları çok gelişmiştir. Ülkemiz e-sgk, e-beyanname, e-fatura, e-arşiv fatura, e-irsaliye ve e-defter uygulamaları ile büyük bir e-dönüşüm süreci içine girmiştir.
Muhasebe nedir?
Muhasebe nedir? “Ticari işletmelerin faaliyetleri ile ilgili para ile ifa edilen tutarları kayıt altına alma, sınıflandırma, raporlama, analiz ve şirket stratejilerinin belirleme sistemine muhasebe denir.” Muhasebe mesleğini icra edenler; şirketlerin yasal kayıtlarını tutarlar ve şirketlerin kanunda belirtilen yasal yükümlülüklerini yerine getirmek için ilgili kurumlara beyanda bulunurlar. Yaptıkları yorum ve analizler ile şirketlerin geleceğine yön verirler. Yapay zeka teknolojisi yeni dijital dünyasında artık tüm sektörlere entegre edilerek kullanılmaya başlamıştır.
Tekdüzen hesap planı mevzuatına göre muhasebe kayıtları kayıt altına alınır. Bugün kullanımda olan yazar kasa pos sistemi ile işlemler otomatik olarak kayıt altına alınmıştır. E-fatura, e-arşiv fatura , e-irsaliye ve e-serbest makbuzları artık dijital ortamda düzenlenmektedir.
Ticari işletmelerde çalışan muhasebe mesleğini icra eden kişiler bir sonraki yılın resmi defterlerini, kırtasiyelere sürekli form veya A-4 kağıtlarına hazırlatıp, noterlere onaylatırlardı. Yasal tarih sürecinde resmi defterler yazdırılıp arşive kaldırılırdı. 2007 yılında Oki-3320 nokta vuruşlu yazıcı ile 1 haftada 11.000 sayfa yevmiye ve defter-i kebir yazdırmıştım. Sürekli form olduğu için yazıcı kağıdı çok sık sıkıştırıyordu. Artık yevmiye ve defter-i kebir resmi defterleri dijital ortamda düzenlenmektedir. E-defter uygulaması, muhasebe mesleğini icra edenler için çok büyük kolaylık sağlamıştır.
Gelişen yazılım teknolojisi ile birlikte muhasebe mesleğini icra eden çalışanlar, muhasebe programlarından şirketlerin mali tablolarını, bütçelerini ve yasal beyannamelerini otomatik olarak hazırlamaktadırlar. Şirketlerin yol haritasını belirleyecek kararların alınabilmesi için Microsoft firmasına ait ofis programları ile elektronik tablolar ve sunumlar hazırlanmaktadır.
Muhasebe ve Yapay Zekalı Dijital Dünya… Muhasebe mesleğine yapay zekanın entegresi ile, karşılaştırmalı finansal analizler ve stratejik kararlar daha hızlı alınabilir. Ülkemizde vergi ve diğer mevzuatlar sık değiştirilmekte, ekonominin canlanması adına çok sayıda vergi ve af kanunları çıkarılmaktadır. Bu değişimler yapay zeka teknolojisinin Türkiye’de muhasebe mesleğine entegre edilmesi halinde bazı sorunlar ortaya çıkarabilir. Elbette bu sorunlar aşılmaz değil, ama diğer ülkelere göre ülkemizde yapay zekanın muhasebe mesleğine entegresi zaman alabilir. Yapılan analiz ve yorumlara göre, yapay zeka teknolojisinin 2030 yılına kadar bazı mesleklerde çalışan kişileri işsiz bırakacağı öngörülmekte ve bu mesleklerin arasında muhasebe mesleği de bulunmaktadır.
Ömer KÖSE